De spagaat tussen wetenschap en gevoel

Het valt me de laatste tijd op dat gesprekken of berichten vaak gaan over dat hoogsensitiviteit/hooggevoeligheid wetenschappelijk is aangetoond. Dat je op fMRI's kunt zien dat -bij gelijke taken/situaties/opdrachten- hersens van HSP anders werken dan van niet-HSP.  

Hoe waardevol wetenschappelijk onderzoek ook is, omdat het ons meer inzichten geeft over de eigenschap en omdat het helpt bij maatschappelijke acceptatie ervan, volgens mij missen we toch een key element als we vooral hierop focussen. Namelijk dat je als hoogsensitief persoon veel voelt.

Voelen betekent meer dan alleen de prikkels van een kriebelende trui, een te strak elastiek om je polsen of naadjes van sokken. Het is meer dan sensorische informatie of iets warm of koud is, van ruwe of zachte stof is gemaakt.

Voelen is emoties ervaren, in het algemeen: met welk been stap je uit bed, hoe voel je je als je naar bepaalde muziek luistert, etc. Maar bijvoorbeeld ook de emoties die opkomen bij bepaalde sensorische prikkels. De geur van stoofpeertjes die je doet herinneren hoe je op een winteravond thuiskwam in de keuken bij je moeder. De smaak van anijs die je doet terugdenken aan die geweldige vakantie in Griekenland waar je ouzo dronk op een terrasje terwijl je naar een prachtige zonsondergang keek. Die zachte fleecetrui waar je zelfs in een bloedhete zomer wel eens naar kunt verlangen omdat je er zo heerlijk geborgen in kan voelen.

Deze verbindingen leggen tussen sensorische waarnemingen en herinneringen;  emoties ervaren alsof je de gebeurtenis opnieuw meemaakt bij iets simpels als eten, een drankje, een kleur, een geur of kleding..ook dat hoort bij hoogsensitief zijn. 

Voelen is intuïtie, aanvoelen. Wat de juiste actie is, hoe een ander in z'n vel zit. Wat je moet zeggen om de spanning in een gezelschap te breken, wanneer je iemand even moet bellen. 

In gesprekken en artikelen die vooral gaan over onderzoek, mis ik deze woorden. Mensen zijn opgelucht dat hoogsensitiviteit "echt bestaat". Het is bewezen. Geen fantasie. Niet zweverig. Gewoon keihard zichtbaar op een scan van je hersens.

En dat kan ik me heel goed voorstellen! Ik was ook opgelucht toen ik mijn eerste boek over hoogsensitiviteit las. En zoals gezegd: het feit dat steeds duidelijker wordt over hoe deze eigenschap de werking van onze hersenen beïnvloedt, is ontzettend waardevol en levert interessante inzichten op.

Maar... Wat ik opmerk, is dat als we het hebben over het zelf uiten van emoties of handelen op basis van intuïtie, dat dat voor veel HSP toch lastig is.

Natuurlijk komt dat mede omdat we heel goed aanvoelen dat mensen meer waarde hechten aan een scan dan aan onderbuikgevoel. We willen niet opvallen, geen buitenbeentje zijn. We vinden hoogsensitiviteit prima als het gaat om een verklaring voor overprikkeling door te veel drukte. Voelen ons prettig als het gaat over positieve kanten van deze eigenschap, zoals kunnen meeleven met anderen, overzicht bewaren en creatief denken.

Gaat het echter over intuïtief aanvoelen, of bijvoorbeeld compassie hebben voor jezelf als het pittig is op je werk, en emotionele overprikkeling, dan wordt het lastig. Emoties, mwah, daar moeten we onszelf toch wel een beetje (snel) overheen kunnen zetten? Vooral als het kleinigheidjes betreft, waar anderen zich totaal niet druk over lijken te maken. Kop op. Schouders eronder en gewoon doorgaan, net als de rest.. Nietwaar? 

Vertellen dat je rust vindt in de natuur, dat je aan intuïtief schilderen doet, of dat je het gevoel hebt dat je een 'missie' hebt in het leven, dat alles niet toevallig gebeurt...daar zit vaak nog een drempel. Die dingen zouden onder het label 'zweverig' kunnen vallen. En we proberen nu net zo hard om duidelijk te maken dat hooggevoelig zijn niet zweverig is..

Spagaat
Dat is de spagaat waar we volgens mij in zitten: erkenning van hooggevoeligheid lijkt met name bewerkstelligd te kunnen worden door te focussen op klinische data en feiten, juist datgene waar geen emotie aan te pas komt. Juist datgene dat niets met voelen te maken heeft.

Hoe we uit die spagaat komen? Ik weet het niet. Onderzoek is enorm belangrijk en ik hoop dat er veel onderzoek gedaan blijft worden. Tegelijk draag ik (hopelijk) mijn steentje bij door een pleidooi om te erkennen dat (intense) emoties, intuïtie en gevoel ook bij deze eigenschap horen.