Omgaan met angst | Corona - update

Oorspronkelijke blog, maart 2020

Hooggevoelige kinderen zijn gevoeliger voor allerlei prikkels, ook voor emotionele prikkels zoals angst. En omdat emoties niet tastbaar zijn, is het soms lastig om erover te praten, terwijl je er als kind wel flink van ondersteboven kan raken.

Het corona-virus voelt voor veel HSK (en HSP) als heel bedreigend. Het is ongrijpbaar, de maatschappij is ontwricht en er wordt constant over bericht op nieuwssites en sociale media.

Hoe creëer je dan juist in deze periode rust voor/bij hooggevoelige kinderen?

- Wimpel vragen niet af.
Leg rustig uit wat er aan de hand is (afh. van de leeftijd), doe niet net alsof het virus niets voorstelt. Kinderen, ook heel jonge, voelen de collectieve spanning en angst. Als ze vragen stellen en je wimpelt het af alsof het niets is, maak je hun onrust alleen maar groter.

Leg uit wat jullie allemaal doen om te voorkomen dat je besmet raakt en laat het daarbij. Blijf bij de feiten.

Als je zoon/dochter steeds nieuwe vragen heeft, spreek dan bijvoorbeeld een vragenuurtje af. "Tijdens het ontbijt mag je me alles vragen, maar verder gaan we vandaag ook gewoon spelen, wandelen en huiswerk maken". Zo laat je zien dat je er bent voor vragen maar dat het virus niet jouw hele dag bepaalt, dat straalt rust uit.

- Volg de landelijke adviezen en hygiëneregels natuurlijk op maar check niet constant het laatste nieuws.
Hygiënemaatregelen veranderen niet van uur tot uur dus wat dat betreft mis je niets belangrijks als je slechts 1 x per dag nieuws checkt.

Spreek met jezelf (en je kinderen) dat je bijvoorbeeld 1 x per dag samen een nieuwssite checkt (bijvoorbeeld die van het jeugdjournaal).

Het voordeel van een site boven kijken naar een nieuwsuitzending is dat jezelf kunt bepalen welke kop je aanklikt, bij een journaal weet je niet wat er gezegd gaat worden.

- Probeer zelf rustig te blijven. Hoogsensitieve kinderen voelen je bezorgdheid en angst ook als je die niet uitspreekt.

Rust creëren doe je door bijvoorbeeld door de natuur in te gaan, samen te koken of iets te bakken, de zolder op te ruimen, maak een moodboard, kijk een vrolijke film of serie, ga onkruid wieden in de tuin, whatever works for you.

Vaak het beste: ga iets doen, ga bewegen. Uit je hoofd, actief bezig zijn.

- Hooggevoelige kinderen hebben behoefte aan 'me-time', een moment om even alleen te ontspannen en ontladen.
Dat kan wel eens een uitdaging zijn als je met z'n allen op een kluitje thuis zit.

Probeer toch een plek en moment te creëren waarop je hoogsensitieve zoon of dochter zich even kan terugtrekken. Maak bijvoorbeeld een tent op de slaapkamer of een knus plekje op zolder waar je kinderen apart kunnen gaan zitten. Trek jezelf daar natuurlijk ook lekker terug als je daar behoefte aan/gelegenheid voor hebt.

- Handhaaf zoveel mogelijk structuur.
We weten niet hoe lang het gaat duren voor het leven weer 'normaal' wordt. Hoogsensitieve kinderen hechten aan structuur, een bekende routine omdat dat veilig voelt.

Dus probeer ondanks de chaos van thuis werken en niet naar school te gaan toch een ritme vast te houden van steeds op dezelfde tijd opstaan, schoolwerk, lunch, spelen, avondeten en naar bed.

Update November 2021

We zijn nu ruim 1,5 jaar verder. Het virus is er echter nog steeds, in allerlei varianten. Er zijn nog steeds maatregelen. Er is voor een aantal kinderen nog steeds thuisonderwijs. Veel dingen die je voor de pandemie als normaal beschouwde, zijn nog steeds niet zo vanzelfsprekend.

Wat wel wezenlijk anders is, is dat de maatschappelijke saamhorigheid die we in het begin van de crisis hadden, nu veelal plaatsgemaakt lijkt te hebben voor onbegrip, moedeloosheid, onverschilligheid, vermoeidheid en strijd. 

En dat merken hoogsensitieve kinderen en volwassenen als geen ander. Dit is een spannende tijd die van iedereen veel vraagt, los van hoe je over het virus, de maatregelen of vaccinaties denkt. 'Samen leven' lijkt ons meer moeite te kosten dan voor de pandemie. 

Hoogsensitieve kinderen gedijen bij rust en harmonie. Collectieve onvrede en frictie, eventuele spanningen op het schoolplein en in de klas raken diep, evenals meningsverschillen of conflicten binnen families en vriendengroepen. 

Emoties

Hoogsensitiviteit zit 'm niet alleen in diepere verwerking van sensorische prikkels, het gaat juist ook om dat wat niet aanwijsbaar is: emoties.

Hoe help je hooggevoelige kinderen omgaan met deze periode?
Elk hooggevoelig kind zal anders reageren, mede afhankelijk van andere eigenschappen maar ook van de thuis- en schoolsituatie, en of er kennis is over hoogsensitiviteit bijvoorbeeld.

Het is, nu nog meer dan vorig jaar denk ik, belangrijk is dat 'thuis' een veilige plek biedt waar een (hooggevoelig) kind zich even kan terugtrekken uit de wereld en prikkels kan verwerken.

Dat kan, zoals eerder gezegd, een tent van tafellakens onder de eettafel zijn, een eigen slaapkamer, of een schuurtje in de tuin. Het gaat erom dat het een plek is waar even niets gevraagd wordt, geen nieuws, sociale media, geen moeilijke gesprekken.. Een plek waar even helemaal niets hoeft of moet, behalve wat het kind helpt te ontspannen: een spel, een boek, een Disney film, een schommel in de tuin, een kleurplaat, muziek, noem maar op.

Daaraan gelinkt, en dat is uiteraard afhankelijk van de leeftijd, kun je proberen oefeningen te doen waarmee het kind zich bewust wordt van wat het voelt. Leer het emoties kennen en ga terug naar wanneer het kind spanning, boosheid of verdriet voelde. 

Door alleen al emoties te kunnen benoemen of aanwijzen, en proberen te begrijpen waardoor of wanneer ze ontstonden, start de verwerking van die prikkels.

Zo kun je ook duidelijk krijgen dat het misschien niet de eigen boosheid is die een kind voelt, maar die van de juffrouw of van een broertje of zusje. ​De emoties van een ander hoeft een hoogsensitief kind natuurlijk niet bij zich te houden - en dat kun je uitleggen. 

Tips voor herkennen en benoemen van emoties
- Bij kleine kinderen kun je de Mr Men serie bijvoorbeeld (Nederlandse vertalingen vind je via Google) gebruiken. 

- Je kunt -bij de wat oudere kinderen- ook een oefening doen zoals de lichaamsbewustzijnsoefening die ik onlangs op YouTube heb geplaatst maar er zijn ook yoga-oefeningen of meditaties te vinden op YouTube.

​- Maak het visueel. Teken bijvoorbeeld een zwembad, of een emmer, vraag het kind alles er in te tekenen of schrijven wat het voelt: grote gevoelens of gebeurtenissen zijn grote druppels, maar vraag ook naar de kleinere druppels - ook die vullen. 
Bespreek vervolgens de 'leegmakers' -> wat helpt om die druppels uit te gieten over planten of bloemen? ​

Dit werkt overigens ook bij oudere kinderen, het visueel maken van wat ze allemaal in hun 'systeem' hebben.

Geen pasklaar antwoord...

​Ik worstel zelf ook met deze periode, als volwassen HSP. Het zou niet goed zijn om te zeggen dat er een tailor-made solution is voor hoe je het beste omgaat met de huidige uitdagingen.

Voor mij is het steeds opnieuw uitproberen hoe ik mezelf zo goed mogelijk staande houd tussen alle verschillende meningen en hoe ik mijn energie zo min mogelijk laat beïnvloeden door berichtgeving over rellen of code zwart.

We hebben het vaak over 'balans' alsof het een punt is dat je bereikt waarop je met alles kunt dealen. M.i. is het beter om te spreken over balanceren, het is een proces waarin je steeds opnieuw een balans zoekt, een punt waarop je je even stabiel voelt. En als de omstandigheden veranderen, pas je je weer aan, zoek je een nieuw evenwicht. Er zo naar kijken, balans zien als een flexibel doel, scheelt in elk geval veel frustratie :)  

Het is niet dat ik m'n kop liefst in het zand zou steken. Ik volg het nieuws natuurlijk, maar probeer wel zoveel mogelijk bewust te kiezen op welke momenten ik iets wil lezen of horen. Dat is bijvoorbeeld niet aan het begin van de dag, maar wel in de lunchpauze.

Wat mij helpt, en dat hoor ik ook van andere HSP, is meer tijd maken voor activiteiten of contacten die me (positief) voeden. Een goed boek, een lange wandeling, een Zoom call met een vriendin, contact met familie in Ghana, een goede film, etc.

En het helpt om m'n lichaamsbewustzijn vergroten. Een bodyscan meditatie, een paar keer per dag te focussen op ademhaling (hoog of buik) en door me bewust te zijn van mijn houding als ik met mensen in gesprek ben (sta ik half op één been te leunen of stevig met beide voeten op de vloer).

En tot slot, mezelf niet te hard vallen als iets even niet lukt zoals ik graag zou willen. Volgens mij is dat voor iedereen belangrijk. Niemand heeft dit ooit eerder meegemaakt. We roeien allemaal met de riemen die we hebben, zo goed mogelijk.

Hoogsensitieve kinderen pikken dat ook op - dat je je best doet :) 

Aanvullingen of reacties?

Ik hoor graag van je via de comments of stuur me een mail!