Een van mijn vriendinnen is Amerikaanse en gebruikt regelmatig de uitdrukking “I’m gonna sit with it for a while and see what comes up”. Mooi vind ik dat, om verschillende redenen. Allereerst omdat er geduld uit spreekt, en compassie. Je geeft jezelf de tijd om ergens over te denken, of te voelen wat iets met je doet. Hoe vaak schakelen we niet meteen door naar standje 'Actie' of 'Oplossen'? Vooral als iets niet zo comfortabel voelt natuurlijk..

'Sitting with it' betekent dat je de vraag, de situatie, het ‘niet-weten’ er gewoon even laat zijn. In een maatschappij die onafgebroken en luidkeels schreeuwt om actie, antwoorden, maatregelen, etc. een verademing, vind ik. 
 
En, in een maatschappij die lang niet altijd begrip heeft als je iets (nog) niet weet of even pas op de plaats wilt maken, is het best moedig als je je daar niets van aantrekt en jezelf die ruimte wel geeft. 

Niet piekeren
De uitdaging is natuurlijk om echt toe te laten, te ervaren, te voelen. Het idee van ‘sit with it’ is niet dat je gaat piekeren of dat je non-stop allerlei ‘imaginary conversations’ met anderen afdraait in je hoofd. 
 
Het gaat om het laten sudderen. Afstand nemen. Je kijkt naar de vraag/de situatie en je observeert wat die met jou doen, wat ze bij je oproepen. Dat is het. 

Emoties doorleven 
Ik vind het ook een mooie uitdrukking omdat ze ervoor kiest om emoties die komen kijken bij een gesprek, een verzoek, of een situatie, door te werken, te ondergaan. Da’s niet altijd gemakkelijk. Het vereist lef. Wegduwen of negeren wat je voelt, heeft echter geen zin; emoties hebben immers de irritante neiging om op de achtergrond om je aandacht te blijven vragen. Dan is toelaten en voelen misschien net zo handig, dan ben je er maar vanaf :)

Uitdaging voor HSP 
Voor een HSP kan het een uitdaging zijn, ‘to sit with it’. En vooral om dan niet in beredeneren of piekeren te schieten. Om emoties te laten zijn en te observeren, in plaats van ze helemaal stuk te analyseren. 
 
Hoogsensitieve mensen willen graag weten waarom iets gebeurt, waarom we iets voelen, waarom we moeite hebben met het nemen van een besluit, waarom we ergens niet eerder aan hebben gedacht, waarom we steeds in dezelfde patronen belanden, etc. 

Vooral als iets niet aangenaam is, ons zorgen baart, energie kost of overweldigt – denken we dat het helpt als we iets helemaal kunnen doorgronden. Des te beter kunnen we dingen in de toekomst vermijden? We gedijen bij harmonie, nietwaar? Bij mentale en emotionele rust.  

Behoefte aan veiligheid 
Het willen begrijpen van ‘hoe en waarom’ heeft, denk ik, ook te maken met de grote behoefte aan veiligheid van HSP. Veiligheid is een breed begrip, het gaat niet alleen om fysieke veiligheid maar ook om emotionele veiligheid. Niet alleen om ons veilig voelen bij andere mensen, maar ook ons veilig voelen bij onszelf. 
 
Maar wat is veilig voelen bij jezelf? Hoe voelt dat? En als je overweldigt raakt, geen knoop kunt doorhakken of ergens geen oplossing voor kunt bedenken, kun je je dan wel veilig voelen bij jezelf? 
 
Pause to check, niet doorslaan :)
Elaine Aron beschreef de stop-en-check reflex van HSP: de behoefte aan zekerheid en overzicht. Het scannen op mogelijke risico’s of negatieve effecten voordat je ergens op af stapt of in onbekende situaties.

We kunnen daarin echter ook doorslaan!

Denken dat we ooit alles zullen begrijpen (over onszelf, of de buitenwereld) en streven naar volledige controle, is natuurlijk een illusie. Life happens! We hebben geen controle, en veel belangrijker nog: we kunnen zonder.
 
HSP mogen meer vertrouwen op hun oplossend vermogen, op hun intelligentie, sociale vaardigheden, kennis en levenservaring. We kunnen meer aan dan we denken! 

Sitting with it, dus.. 
Loslaten. Openstaan. Geduld hebben. Vertrouwen hebben. Toelaten. Observeren.
 
 
Reacties? Je kunt reageren in de comments of mail me!

Hoogsensitieve kinderen voelen meer en kunnen van relatief klein lichamelijk ongemak behoorlijk overprikkeld raken. Waar andere kinderen na verloop van tijd geen erg meer hebben in een sneetje in hun vinger of een muggenbult, blijft bij hooggevoelige kinderen vaak de hele dag op de achtergrond iets ‘zeuren’. Er is iets niet “zoals het hoort” en dat irriteert.

Zit het kind verder goed in zijn/haar vel en is het ontspannen, dan kan hij/zij het vaak beter loslaten. In gevallen waar het kind al overprikkeld is, door de stress van een toetsweek of een wekenlange verbouwing van de keuken thuis, kan dat kleine fysieke ongemak echter net een druppel zijn waardoor de emmer overloopt.

Is het te verklaren?
Wat ook een rol speelt bij overprikkeling door een fysieke klacht of pijn: kun je het verklaren?

Voor kleine kinderen is dit sowieso lastig natuurlijk – als peuter ‘leer’ je misschien dat je kleine teen soms pijn doet als mama je nagel per ongeluk ietsje te kort heeft afgeknipt en sta je vervolgens niet te springen om dat proces te herhalen. Pas als je wat ouder bent, leer je een link leggen tussen bijvoorbeeld te veel cola drinken en buikpijn.

Sommige klachten of pijntjes zijn niet goed te verklaren, ook niet voor oudere kinderen en volwassenen. En dat kan zorgen voor flink wat onrust.

Hoogsensitieve kinderen/personen zitten gemakkelijk ‘in hun hoofd’; ze blijven zoeken naar verklaringen en rationele uitleg. Ook in het geval van lichamelijke prikkels die ze niet kunnen plaatsen. Dat overprikkeling dan op de loer ligt, is niet vreemd:

ONGEMAK OF PIJN  +  GEEN VERKLARING  +  BLIJVEN PIEKEREN  =>  OVERPRIKKELING
​
Associaties
Pijn kan hooggevoelige kinderen erg angstig maken als ze deze associeren met anderen die erg ziek waren/zijn, of met nare gebeurtenissen: “Opa had ook buikpijn en die werd toen heel erg ziek en moest naar het ziekenhuis. Misschien heb ik wel dezelfde soort buikpijn als opa en moet ik ook geopereerd worden.”

Tips!

• Geruststelling is belangrijk: benoem de angst, wuif ‘m niet weg (dus niet: “stel je niet aan”) en leg het kind uit dat de kans klein is dat het iets ernstigs is. Vertel dat iedereen (jij ook) wel eens buikpijn/hoofdpijn etc heeft, maar dat dat vaak een teken is dat je lichaam hard aan het werk is, om een teveel aan suiker te verwerken bijvoorbeeld.
  
  
• Bouw aan vertrouwen in het eigen lichaam: wat gaat er eigenlijk ontzettend veel ‘automatisch’ hartstikke goed: je hart slaat gewoon en pompt bloed door je lichaam zonder dat jij er iets voor hoeft te doen! Je kunt lopen zonder dat je erbij nadenkt, je kunt een pot pindakaas optillen omdat je armspieren zo sterk zijn, etc.
  
  
• Bij jongeren kun je uitleggen dat het blijven zoeken naar een verklaring de pijn (en overprikkeling) alleen maar verergert. Afgezien daarvan zijn veel sites die dr. Google als hit geeft totaal niet betrouwbaar. Mediawijsheid komt hierbij ook om de hoek kijken. 
  
  
• Zorg voor afleiding maar forceer niet. Probeer erachter te komen waardoor een kind zich beter gaat voelen: muziek maken of luisteren? Een boekje lezen samen?

​Reageren of heb je vragen? Ik hoor graag van je!

Overprikkeling door externe factoren kunnen we meestal goed duiden: de muziek op het feestje staat te hard, het is te warm op kantoor, of de buurman verbouwt al 3 maanden met veel plezier z’n keuken :)

Ook innerlijke processen, zoals piekeren, kunnen leiden tot overprikkeling en daar zijn we ons vaak iets minder bewust van. Piekeren kan te maken hebben met het ervaren van onmacht, (faal)angst, of iets niet onder controle hebben. 

Als het niet goed gaat met je organisatie, vraag je je af of je er volgend jaar nog wel werkzaam bent. Bij lichamelijke klachten pieker je of het ernstig is, etc. Logisch. Op een gegeven moment zijn de meeste mensen echter ook weer afgeleid of kunnen ze hun zorgen relativeren. HSP hebben daar vaak iets meer moeite mee.

Waardoor kunnen HSP oneindig blijven piekeren?
Er zijn talloze redenen of oorzaken van piekergedrag, ik bespreek er in deze blog drie.

1) DE HOOGSENSITIVITEIT an sich
Alles tot in detail bekijken en vanuit elk mogelijk perspectief analyseren, is namelijk precies wat bedoeld wordt met het ‘diepgaand verwerken’ van prikkels: het onderscheidende kenmerk van hooggevoeligheid. 

HSP zijn zich hiervan vaak niet eens bewust. Maar als je dat eenmaal weet, kun je het gemakkelijker accepteren van jezelf, en dat helpt weer bij het stoppen met zorgen maken.
 
2) Te weinig zelfvertrouwen
In plaats van erop te vertrouwen dat ze kunnen omgaan met wat er op hun pad komt, proberen HSP te bedenken wat er allemaal zou kunnen gebeuren en wat dan vervolgens de beste actie of reactie is. Alles om maar niet voor verrassingen te komen staan (en eventueel te 'falen').
 
3) Handelen op basis van gedachten maar in strijd met intuïtie
Handelen op basis van intuïtie wordt lang niet overal geaccepteerd in onze maatschappij. We leren dat dingen evidence-based moeten zijn, dat we een besluit rationeel moeten kunnen onderbouwen.

HSP hebben een sterk ontwikkeld onderbuikgevoel maar vallen niet graag op als buitenbeentje. Dus kiezen we vaak voor een verstandelijke beslissing die we kunnen uitleggen. Gaat zo'n rationeel besluit echter regelrecht in tegen je gut feeling, dan geeft dat spanning.
 
Tips
1) Begrijp dat analyseren en piekeren bij de eigenschap hooggevoeligheid hoort. Keer steeds terug naar het ‘hier en nu’ als je merkt dat je in de piekermodus zit. Wat is er NU aan de hand? Wat kun je nu eventueel doen? Niets? Probeer dan los te laten.

Reminder: “be where your feet are”. Breng steeds de aandacht terug naar je lichaam. Ook mindfulness meditaties kunnen je hierbij helpen.

2) Spreek (eventueel hardop) naar jezelf het vertrouwen uit dat je kunt omgaan met onverwachte gebeurtenissen of vragen. Probeer je actief voorbeelden uit het verleden te herinneren waarbij dat ook lukte. Die zijn er vast!

3) Met betrekking tot intuïtie: waarom ga je eigenlijk tegen je onderbuikgevoel in? Als het zoveel spanning geeft, is het dan misschien het proberen waard om je hart te volgen, ook al snapt je omgeving het misschien niet?

Wat geeft meer spanning: iets doen waarvan je denkt dat anderen het goed vinden maar wat regelrecht indruist tegen alles waar je voor staat? Of iets doen waar een ander misschien aan moet wennen maar wat klopt met wie jij bent en wat jij belangrijk vindt?