Leven met een 7

 
In de NRC van 21 september stond een interview met Damiaan Denys, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, psychiater in het AMC en hoogleraar Psychiatrie aan de UvA, over onder meer de (werk)druk binnen de GGZ.

Een verfrissend interview vond ik en het raakt iets waarover ik de afgelopen maanden meerdere keren heb gesproken met mensen: de verwachting dat het leven ‘maakbaar’ is. Dat idee (jij hebt de controle) kan HSP/HSK compleet overprikkelen. Want als het leven tegenzit, ligt het dan aan jou? Had je iets moeten voorkomen, doen, veranderen, wijzigen?

Voor de duidelijkheid: ik heb het niet over je verantwoordelijkheid niet nemen. Zoals ik in een vorige blog schreef, is hooggevoeligheid zeker geen reden om maar niets te proberen of ontzien te worden. Maar in de ‘maakbaarheid-gedachte‘ is weinig tot geen ruimte voor “soms gebeuren dingen nou eenmaal”.

Je moet werken aan vriendschappen, aan jezelf en je positie in het leven. Burn-out klachten? Dan had je maar meer vrije tijd moeten plannen of beter moeten luisteren naar advies. Ziek? Dan had je vaker moeten gaan trainen, gezonder moeten eten, positiever moeten denken, etc. 

Denys zegt onder meer:  
„De eisen die men stelt aan het leven zijn te hoog. Jonge meisjes willen allemaal mooi zijn, sociaal én slim. Dat is echt alleen weggelegd voor een elite – de allersterkste groep. Het pad van ‘normaal’ zijn – succesvol, alles onder controle hebben – is zo vernauwd dat velen eraf vallen en dus ‘iets’ hebben. Het ís niet normaal om mooi en succesvol te zijn en alles onder controle te hebben. Het is normaal om soms bang te zijn, ongelukkig, verdrietig, dom, je te vervelen en soms eenzaam te zijn.”

Hiermee legt hij de vinger op de zere plek. We verwachten en eisen veel van onszelf, van anderen en van ‘het leven’. Zijn van slag als iets anders loopt dan gepland. Willen het leven in de hand hebben in plaats van het leven “leven”, met alle ups & downs die erbij horen.

Hoogsensitieve personen zijn perfectionisten, stellen hoge eisen aan anderen maar vooral aan zichzelf. Als kennissen, collega’s en vrienden hun ideale leven leiden, getuige bijvoorbeeld de posts op sociale media, dan moet ik dat toch ook kunnen..?

Help! 
Mijn leven bestaat niet alleen uit gezellige etentjes, elke week nieuwe kleding en schoenen om op Instagram te delen, feestjes waar ik tot laat in de nacht heb gedanst, concerten, vakanties e.d.. 
Doe ik er dan wel toe? Doe ik iets fout? Hoe kan het dat ik mijn leven niet zo op de rails krijg als mensen in mijn omgeving? Wat moet ik veranderen aan mezelf, mijn hobby, mijn financiële situatie, mijn sportgewoonten, mijn opleiding, mijn vrienden, om ook zo’n perfect en ideaal leven te krijgen? 

Je begrijpt vast waar ik heen wil. Laten we kinderen, alle kinderen (niet alleen de HSK), meegeven dat het leven soms ook gewoon ‘gebeurt’. Dat het niet maakbaar is. Dat het normaal is als niet alles in 1 x slaagt. Dat ze zich niet hoeven te vergelijken met anderen. Dat het niet erg is als je niet 24/7 himmelhoch jauchzend rondloopt. Over druk van de ketel halen gesproken: leven met een 7 is zeker zo prettig als het constant (moeten) streven naar een 10 

Tips!

• Prijs de poging of moeite, niet het resultaat. Vertel een kind dat je de moeite waardeert of hebt opgemerkt hoe hij/zij z’n best gedaan heeft. 
  
  
• Leer dat “het beste” soms de vijand van “goed” is. Zeker als je te maken hebt met een kind met faalangst: het hoeft niet altijd meer, beter, sneller, e.d. 
  
  
• Wees je bewust van de impact van woorden, ook als je over jezelf spreekt: heb je het over een fout of over een leermoment? Had je een rotdag of was het een dag met een paar vervelende momenten? 
  
  
• Maak een vergelijking met de natuur om te tonen dat niets/niemand precies hetzelfde is: is een boom die krom groeit in plaats van recht omhoog, minder mooi? Is een rozenplant meer of minder perfect dan een zonnebloem? 
  
  
• Laat zien als ouder / volwassene dat ook bij jou wel eens iets tegenvalt, en vooral: dat je eigenwaarde daardoor niet bepaald wordt. Je bent niet minder waard als het eten aanbrandt of als je een afspraak bij de tandarts vergeten bent. 
  ​
  
• En, een open deur natuurlijk, maar leg uit dat Snapchat, Facebook of Insta niet de echte wereld is.