 Hooggevoelige kinderen zijn gevoeliger voor allerlei prikkels, ook voor angst. Daar kunnen ze behoorlijk van ondersteboven raken. Het corona-virus en de genomen maatregelen van de overheid voelen voor veel HSK (en HSP) als iets heel bedreigends. Het is ongrijpbaar, de maatschappij is ontwricht en er wordt constant over bericht op nieuwssites en sociale media.
Hoe zorg je dan dat hooggevoelige kinderen zo rustig mogelijk worden (en blijven)? - Wimpel vragen niet af. Leg rustig uit wat er aan de hand is (afh. van de leeftijd), doe niet net alsof het niets voorstelt. Kinderen, ook heel jonge, voelen de collectieve spanning en angst. Als ze vragen stellen en je wimpelt het af alsof het niets is, maak je hun onrust alleen maar groter. Blijf tijdens het vertellen bij feiten. Leg uit wat jullie allemaal doen om te voorkomen dat je besmet raakt en laat het daarbij. Als je zoon/dochter steeds nieuwe vragen heeft, spreek dan bijvoorbeeld een vragenuurtje af. "Tijdens het ontbijt mag je me alles vragen, maar verder gaan we vandaag ook gewoon spelen, wandelen en huiswerk maken". Zo laat je zien dat je er bent voor vragen maar dat het virus niet jouw hele dag bepaalt, dat straalt rust uit. - Volg de landelijke adviezen en hygiëneregels natuurlijk op maar check niet constant het laatste nieuws. Hygiënemaatregelen veranderen niet van uur tot uur dus wat dat betreft mis je niets belangrijks als je slechts 1 x per dag nieuws checkt. Spreek met jezelf (en je kinderen) dat je bijvoorbeeld 1 x per dag samen een nieuwssite checkt (bijvoorbeeld die van het jeugdjournaal). Het voordeel van een site boven kijken naar een nieuwsuitzending is dat jezelf kunt bepalen welke kop je aanklikt, bij een journaal weet je niet wat er gezegd gaat worden. - Probeer zelf zo rustig mogelijk te blijven; zoals gezegd, hoogsensitieve kinderen voelen je bezorgdheid en angst ook als je die niet uitspreekt. Rust creëren, doe je door bijvoorbeeld door de natuur in te gaan, samen te koken of iets te bakken, de zolder op te ruimen, maak een moodboard, kijk een vrolijke film of serie, ga onkruid wieden in de tuin, whatever works for you. Vaak het beste: ga iets doen, ga bewegen. Uit je hoofd, actief bezig zijn. - Hooggevoelige kinderen hebben behoefte aan 'me-time', een moment om even te ontspannen en ontladen. Dat kan wel eens een uitdaging worden als je met z'n allen op een kluitje thuis zit. Probeer toch een plek en moment te creëren waarop je hoogsensitieve zoon of dochter zich even kan terugtrekken. Maak bijvoorbeeld een tent op de slaapkamer of maak een knus plekje op zolder waar je kinderen apart kunnen gaan zitten. En trek jezelf daar natuurlijk ook lekker terug als je daar behoefte aan/gelegenheid voor hebt. - Handhaaf zoveel mogelijk structuur. We weten niet hoe lang het gaat duren voor het leven weer 'normaal' wordt. Hoogsensitieve kinderen hechten aan structuur, een bekende routine omdat dat veilig voelt. Dus probeer ondanks de chaos van thuis werken en niet naar school te gaan toch een ritme vast te houden van steeds op dezelfde tijd opstaan, schoolwerk, lunch, spelen, avondeten en naar bed. Heb je hier iets aan toe te voegen, schrijf het gerust in de comments. Met jouw tips help je anderen ook! Deze blog delen? Feel free!
2 Comments
 In de loop van een dag ervaren we veel prikkels. We krijgen energie van anderen als we plezier hebben, en we geven energie weg. Doordat we overvraagd of ondervraagd worden, door te piekeren, door drukte om ons heen of een volle agenda, door peer pressure, sociale media.. Iedereen heeft zo z'n eigen triggers en 'energieslurpers'.
Ook hoogsensitieve kinderen geven veel energie weg. Op school, bij vriendjes, tijdens zwemles, bij de BSO of thuis. Ze zijn er zich nog niet van bewust en/of kunnen het -afhankelijk van de leeftijd- meestal niet benoemen. Maar je kunt het als volwassene merken aan stuitergedrag of juist behoefte aan alleen zijn, veel meer piekeren, grotere onzekerheid of misschien vermoeidheid. Het helpt om op te schonen. Ik heb onlangs mijn site en blogs opgeschoond, de meest gelezen artikelen zijn blijven staan, anderen heb ik verwijderd. Een voorbeeld. Net zoals dat je eens in de zoveel tijd door je kledingkast gaat of de garage opruimt. Energie kun je ook opschonen. Ook met (jonge) kinderen. Klinkt dat 'zweverig'? Dat is het toch niet. Herken je niet dat iets dat je heel erg heeft beziggehouden pas echt uit je systeem is als je het hebt opgeschreven? Er zijn mensen die foto's verscheuren na verbroken relaties of oude brieven -nu e-mails vermoed ik :)- weggooien als een vriendschap voorbij is, etc. Tip! Door elke dag bewust af te sluiten (samen met een kind) wordt energie opgeschoond.
Het zijn maar een paar voorbeelden. Ga gewoon eens ontdekken wat bij het kind aansluit. Zelfs als dit allemaal wat ver van je bed lijkt, kun je het allicht eens proberen, zeker als kinderen slecht slapen. There's no harm in trying :)  Met hooggevoeligheid word je geboren. Voor de goede orde: hooggevoeligheid is niet hetzelfde als prikkelgevoeligheid. Waar het bij hooggevoeligheid om gaat - het onderscheidende kenmerk - is de diepgaande verwerking van informatie.
Je kunt op latere leeftijd prikkelgevoeliger worden, bijvoorbeeld tijdelijk in een periode van veel spanningen en stress of als gevolg van een trauma. Maar dan spreken we niet van hooggevoeligheid. Zo'n 15% van de baby’s is hooggevoelig. Het herkennen is echter lastig op die leeftijd. Elke baby huilt, elke baby reageert (als alles goed is) op signalen van de omgeving en je kunt als ouders of professionals niet goed bepalen of de verwerking van prikkels meer tijd & energie kost. Naarmate een kind ouder wordt, kun je hoogsensitiviteit herkennen en gedrag beter verklaren. De eigenschap is er niet opeens, we gaan 'm herkennen. Hoogsensitiviteit is niet allesbepalend voor gedrag. Ook andere factoren als opvoeding, fitheid en omgeving spelen een rol. In de puberteit, als de hormonen door je lijf gieren, ben je niet alleen hoogsensitief maar ook gewoon een tiener, net als leeftijdsgenoten. Je ontwikkelt je karakter, je zelfbeeld, leert op eigen benen staan en hoe je je het beste kunt voorbereiden op toetsweken, je krijgt te maken met groepsdruk, sociale media, e.d. Net als bij baby’s kan het lijken alsof de hoogsensitiviteit bij tieners opeens in meer of mindere mate aanwezig is. De tiener die in skinny jeans en strakke truitjes met elastiek in de mouwen loopt, de ene na de andere sociale activiteit plant en naar dance festivals gaat, lijkt misschien niet hoogsensitief maar is het nog wel. De tiener die zich juist afsluit van zijn/haar omgeving omdat schooldagen en proefwerken veel energie kosten, is niet ‘erger hooggevoelig’ dan een paar jaar eerder maar wordt misschien overvraagd. Balans is het toverwoord. De drukke tiener heeft ook ‘oplaadtijd’ nodig, de ‘stille’ tiener kan juist baat hebben bij gezelschap in ontspanning, zoals sport. Niet elke hooggevoelige tiener heeft hetzelfde nodig en reageert hetzelfde. Daarom; kijk naar het individuele kind, andere karaktereigenschappen, de omgeving en de levensfase waarin hij/zij zich bevindt, niet naar het label hoogsensitiviteit. De hooggevoeligheid is een eigenschap die als ‘t ware mee beweegt met je leeftijd. Als kleuter loop je tegen andere dingen aan dan als tiener en als tiener weer tegen andere dingen dan als volwassene.  In deze blog zet ik aan de hand van Q&A's drie relevante inzichten uit wetenschappelijk onderzoek naar hoogsensitiviteit op een rijtje, met daarbij een vertaling naar jouw dagelijks werk.
Question: is er een goede test om aan te tonen of iemand HSP is? Answer: ‘de’ test voor hoogsensitiviteit bestaat (nog) niet Hooggevoeligheid is geen (DSM-V)diagnose en er is helaas nog steeds niet één algemeen erkende test om vast te stellen of je HSP bent. Jarenlang werd de zelfrapportagelijst van Elaine Aron beschouwd als het middel om erachter te komen of iemand hoogsensitief is. Kritiek op de lijst van Aron:
Wat betekent dit voor jouw werk? Wil je weten of een kind hooggevoelig is of hierover met ouders in gesprek?
Question: kun je ook 'een beetje' hoogsensitief zijn? Answer: nee Een vraag die me tijdens trainingen regelmatig wordt gesteld: is hoogsensitiviteit een soort spectrum? Kun je meer of minder hooggevoelig zijn, of hooggevoeliger worden naarmate je ouder wordt bijvoorbeeld? We weten dat hooggevoeligheid een aangeboren eigenschap is (onderzoek van Chen et al. & Licht et al. 2011, geen link beschikbaar). Het is niet iets dat je in de loop van je leven ‘opdoet’. Rest de vraag of het een eigenschap die je in meer of mindere mate kunt hebben. In 2012 hebben Franziska Borries & Fritz Ostendorf onderzocht of je sensory processing sensitivity moet beschouwen als een dimensionale eigenschap of een categorische. Met andere woorden: kun je ook ‘een beetje hoogsensitief’ zijn? De resultaten lieten duidelijk zien dat het gaat om een categorische eigenschap. Je bent het of je bent het niet. In 2017 hebben Michael Pluess et al. eveneens onderzoek gedaan en hij maakte op basis van de resultaten grofweg een driedeling: een minderheid van de mensen is helemaal niet sensitief - de grote meerderheid is ‘normaal sensitief’ - en tot slot is een minderheid hoogsensitief. Ook uit dit onderzoek bleek niet dat mensen hooggevoeliger kunnen worden of ‘een beetje’ hoogsensitief kunnen zijn. Wat betekent dit voor jouw werk? Deze vraag of HS een spectrum is, raakt zijdelings aan het misverstand dat HS alleen gaat over prikkelgevoeligheid. Merk je dat in gesprekken met collega’s of ouders hierop de nadruk wordt gelegd, dan is het de moeite waard om te onderzoeken of het betreffende kind echt hoogsensitief is of alleen (tijdelijk) prikkelgevoeliger.
Question: zien HSP echt sneller in het maken van een test? Answer: ja, maar.. Jadzia Jagiellowicz onderzocht in 2011 als eerste of er een verband is tussen hoogsensitiviteit en scores bij een visuele opdracht. Ze liet proefpersonen sets van dezelfde plaatjes zien en vroeg: is er een verschil? En zoja, wat is het verschil? Sommige sets verschilden duidelijk, bij sommigen was het verschil heel subtiel, bij andere sets was er geen verschil tussen de plaatjes. Terwijl de deelnemers aan het onderzoek de plaatjes bekeken, werden hersenscans gemaakt. HSP zagen sneller of er een verschil was en zoja, wat dan het verschil was en er was meetbaar meer activiteit in de hersendelen die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van complexe visuele prikkels, dan bij andere proefpersonen. Ook uit ander onderzoek (Friederike Gerstenberg, 2012) blijkt dat HSP taken sneller kunnen verrichten. Maar... Na afloop rapporteerden de HSP wel meer vermoeidheid en overprikkeling in vergelijking met de controlegroep. Ze hadden meer 'hersteltijd' nodig. Wat betekent dit voor jouw werk? Werk je in het onderwijs, of geef je kinderen anderszins tests of taken, houd er dan rekening mee dat het hooggevoelige kinderen door de extra hersenactiviteit die optreedt bij het maken van een opdracht, letterlijk meer energie kost om opdrachten uit te voeren. Na het maken van een test of uitvoeren van een taak hebben ze meer tijd nodig om te ontladen; ofwel door rust op te zoeken (introverte HSK), ofwel door juist even (fysiek) actief te zijn (extraverte HSK).  Faalangst is een complexer fenomeen dan alleen angst om niet goed te scoren voor een toets. Het wordt vaak gekoppeld aan schoolprestaties maar zit eigenlijk dieper. Het gaat om de angst niet te voldoen, tekort te schieten. In allerlei situaties, intellectueel maar ook sociaal bijvoorbeeld. In deze blog alle aspecten aanstippen gaat te ver, maar houd in gedachten dat het meer betreft dan alleen schoolprestaties.
Faalangst is vooral herkenbaar op het moment van examens of toetsen. Vaak gaan die periodes gepaard met grote druk, omdat er op school wekenlang naar toe wordt gewerkt of zelfs aandacht aan wordt besteed in het nieuws, zoals bij de CITO of eindexamens. Door die druk kan het voor een (hooggevoelig) kind voelen alsof zijn/haar complete eigenwaarde afhangt van de score die wordt behaald. Los van het eigen streven naar perfectie, speelt dat hoogsensitieve kinderen meer dan andere kinderen aanvoelen welke verwachtingen anderen (ouders, leerkrachten) van hen hebben. Ze voelen ook de teleurstelling van anderen als ze niet voldoen aan verwachtingen. Dat zorgt voor spanning, niet alleen achteraf als ze misschien inderdaad een lager cijfer hebben gehaald, maar ook voorafgaand aan het examen of werkstuk. Passieve faalangst Je ziet dat sommige kinderen uit angst niet eens willen beginnen aan een taak of opdracht; ze zijn er niet van overtuigd dat ze een goed (genoeg) cijfer kunnen halen, dus laten ze het liever bij voorbaat al zitten. Dan ervaren ze in elk geval niet het gevoel van teleurstelling bij een laag cijfer. Actieve faalangst Andere kinderen kunnen nauwelijks stoppen met leren en oefenen, willen alles juist tot in de puntjes hebben voorbereid, en blijven lesstof herhalen en herhalen. Ook bij hen speelt faalangst: met een ‘gewone’ voorbereiding redden ze het niet bij een test, denken ze. Signalen
Tips!
 In mijn trainingen kom ik het nogal eens tegen: professionals die van ouders (of jongeren zelf) horen dat hun kind iets niet kan (mee)doen omdat ze “HSP hebben”. De vraag aan mij is dan of het klopt dat een hoogsensitief kind inderdaad beter kan worden ontzien.
Standaard begint mijn antwoord met 'Nee' Dat je hooggevoelig bent – HSP staat overigens voor HoogSensitief Persoon en is niet iets dat je hebt, zoals een aandoening of ziekte, maar dat terzijde – betekent niet per definitie dat je dan maar beter niet kunt meedoen met de gymles, niet naar een verjaardagsfeest kunt gaan, niet op een teamsport kunt of geen normaal onderwijs kan volgen. Echt niet. Hooggevoeligheid is geen aandoening, geen stoornis! Het is niet iets dat je belemmert in het leven of iets waardoor je moet worden ontzien. Waar gaat het wel om? Hooggevoelige kinderen/jongeren reageren sterker op prikkels, zie onder meer dit artikel van Bianca Acevedo, Elaine Aron e.a. In de huidige maatschappij waarin we (allemaal!) enorm veel prikkels op ons afkrijgen, 24/7 en overal waar we zijn, is het belangrijk om hoogsensitieve kinderen te leren omgaan met hun gevoeligheid. Niet lekker in je vel zitten komt niet door de hoogsensitiviteit maar door overprikkeling Hooggevoelig zijn, kan inderdaad betekenen dat je als kind liefst snel weer vertrekt van oma’s gezellige verjaardagsfeestje als je een hectische week hebt gehad op school en op de heenweg 1,5 uur in de file hebt gestaan terwijl mama zakelijk telefoongesprekken voerde via de bluetooth speaker. Het houdt echter niet in dat je per definitie nooit naar (oma’s) verjaardagen kunt gaan. Het kan betekenen dat je meer last hebt van chemische luchtjes en daardoor liever schoonmaakt met groene zeep in plaats van anti-kalkspray of dat je een raam openzet terwijl je poetst. Het betekent niet dat je maar nooit meer je badkamer moet schoonmaken. Overvolle klassen of een drukke naschoolse agenda zijn een behoorlijke uitdaging voor hooggevoelige kinderen. Ze zijn echter net zo min gebaat bij ‘pushen’ voor ze eraan toe zijn, als bij ‘afschermen’ voor alles wat eventueel een prikkel zou kunnen zijn. Is een klas druk en heeft een kind moeite om zich te concentreren op een proefwerk dan kan een koptelefoon natuurlijk even uitkomst bieden, maar zet niet preventief een headset op omdat het kind hooggevoelig is. Kijk per situatie wat het beste is. Niet afschermen Wat we creëren door hoogsensitieve kinderen van jongs af aan voor allerlei prikkels af te schermen – ook al is dat met de beste bedoelingen – is dat ze steeds minder prikkels kunnen hebben, zich gaan verschuilen achter anderen die het beter weten en steeds minder durven. Dat afschermen doen niet alleen zogenaamde 'curling ouders', ook professionals hebben soms het idee dat ze HSK helpen als ze bij voorbaat al prikkels verminderen, zonder dat sprake is van overprikkeling. Door prikkels preventief te gaan vermijden wordt de wereld steeds enger, grootser en vol potentieel uitputtende situaties of mensen. Maar de wereld is niet bar en boos, en “de ander” is er niet altijd om voor jou te bepalen wat je wel of niet moet doen. Hooggevoelige kinderen moeten zelf leren ontdekken wat hun triggers zijn en wat ze kunnen doen bij overprikkeling. En bij dat proces hoort dat je wel eens overprikkeld raakt. Leren omgaan met prikkels is als leren fietsen: door naar anderen te kijken, leer je het niet. Het is een kwestie van zelf proberen! Aan de slag met zijwieltjes, vallen en weer opstaan. Net zo lang totdat je het kunt.  In de NRC van 21 september stond een interview met Damiaan Denys, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, psychiater in het AMC en hoogleraar Psychiatrie aan de UvA, over onder meer de (werk)druk binnen de GGZ. Een verfrissend interview vond ik en het raakt iets waarover ik de afgelopen maanden meerdere keren heb gesproken met mensen: de verwachting dat het leven ‘maakbaar’ is. Dat idee (jij hebt de controle) kan HSP/HSK compleet overprikkelen. Want als het leven tegenzit, ligt het dan aan jou? Had je iets moeten voorkomen, doen, veranderen, wijzigen? Voor de duidelijkheid: ik heb het niet over je verantwoordelijkheid niet nemen. Zoals ik in een vorige blog schreef, is hooggevoeligheid zeker geen reden om maar niets te proberen of ontzien te worden. Maar in de ‘maakbaarheid-gedachte‘ is weinig tot geen ruimte voor “soms gebeuren dingen nou eenmaal”. Je moet werken aan vriendschappen, aan jezelf en je positie in het leven. Burn-out klachten? Dan had je maar meer vrije tijd moeten plannen of beter moeten luisteren naar advies. Ziek? Dan had je vaker moeten gaan trainen, gezonder moeten eten, positiever moeten denken, etc. Denys zegt onder meer: „De eisen die men stelt aan het leven zijn te hoog. Jonge meisjes willen allemaal mooi zijn, sociaal én slim. Dat is echt alleen weggelegd voor een elite – de allersterkste groep. Het pad van ‘normaal’ zijn – succesvol, alles onder controle hebben – is zo vernauwd dat velen eraf vallen en dus ‘iets’ hebben. Het ís niet normaal om mooi en succesvol te zijn en alles onder controle te hebben. Het is normaal om soms bang te zijn, ongelukkig, verdrietig, dom, je te vervelen en soms eenzaam te zijn.” Hiermee legt hij de vinger op de zere plek. We verwachten en eisen veel van onszelf, van anderen en van ‘het leven’. Zijn van slag als iets anders loopt dan gepland. Willen het leven in de hand hebben in plaats van het leven “leven”, met alle ups & downs die erbij horen. Hoogsensitieve personen zijn perfectionisten, stellen hoge eisen aan anderen maar vooral aan zichzelf. Als kennissen, collega’s en vrienden hun ideale leven leiden, getuige bijvoorbeeld de posts op sociale media, dan moet ik dat toch ook kunnen..? Help! Mijn leven bestaat niet alleen uit gezellige etentjes, elke week nieuwe kleding en schoenen om op Instagram te delen, feestjes waar ik tot laat in de nacht heb gedanst, concerten, vakanties e.d.. Doe ik er dan wel toe? Doe ik iets fout? Hoe kan het dat ik mijn leven niet zo op de rails krijg als mensen in mijn omgeving? Wat moet ik veranderen aan mezelf, mijn hobby, mijn financiële situatie, mijn sportgewoonten, mijn opleiding, mijn vrienden, om ook zo’n perfect en ideaal leven te krijgen? Je begrijpt vast waar ik heen wil. Laten we kinderen, alle kinderen (niet alleen de HSK), meegeven dat het leven soms ook gewoon ‘gebeurt’. Dat het niet maakbaar is. Dat het normaal is als niet alles in 1 x slaagt. Dat ze zich niet hoeven te vergelijken met anderen. Dat het niet erg is als je niet 24/7 himmelhoch jauchzend rondloopt. Over druk van de ketel halen gesproken: leven met een 7 is zeker zo prettig als het constant (moeten) streven naar een 10 Tips!
 Hoogsensitieve kinderen voelen meer en kunnen van relatief klein lichamelijk ongemak behoorlijk overprikkeld raken. Waar andere kinderen na verloop van tijd geen erg meer hebben in een sneetje in hun vinger of een muggenbult, blijft bij hooggevoelige kinderen vaak de hele dag op de achtergrond iets ‘zeuren’. Er is iets niet “zoals het hoort” en dat irriteert.
Zit het kind verder goed in zijn/haar vel en is het ontspannen, dan kan hij/zij het vaak beter loslaten. In gevallen waar het kind al overprikkeld is, door de stress van een toetsweek of een verbouwing van de keuken thuis, kan dat kleine fysieke ongemak echter net een druppel zijn waardoor de emmer overloopt. Is het te verklaren? Wat ook een rol speelt bij overprikkeling door een fysieke klacht of pijn: kun je het verklaren? Voor kleine kinderen is dit sowieso lastig natuurlijk – als peuter ‘leer’ je misschien dat je kleine teen soms pijn doet als mama je nagel per ongeluk ietsje te kort heeft afgeknipt en sta je vervolgens niet te springen om dat proces te herhalen. Maar pas als je ouder bent, leer je een link leggen tussen bijvoorbeeld te veel cola drinken en buikpijn. Sommige klachten of pijntjes zijn niet goed te verklaren, ook niet voor oudere kinderen en volwassenen. En dat kan zorgen voor flink wat onrust. Hoogsensitieve kinderen/personen zitten gemakkelijk ‘in hun hoofd’; ze blijven zoeken naar verklaringen en rationele uitleg. Ook in het geval van lichamelijke prikkels die ze niet kunnen plaatsen. Dat overprikkeling dan op de loer ligt, is niet vreemd: ONGEMAK OF PIJN + GEEN VERKLARING + BLIJVEN PIEKEREN = OVERPRIKKELING Associaties Pijn kan hooggevoelige kinderen erg angstig maken als ze deze associeren met anderen die erg ziek waren/zijn, of met nare gebeurtenissen: “Opa had ook buikpijn en die werd toen heel erg ziek en moest naar het ziekenhuis. Misschien heb ik wel dezelfde soort buikpijn als opa en moet ik ook geopereerd worden.” Tips!
Reageren of heb je vragen? Ik hoor graag van je!  Parentificatie houdt (heel) kort gezegd in dat de ouder-kind relatie wordt omgekeerd: kinderen voelen en/of dragen de verantwoordelijkheid en zorg voor hun ouders. We hebben het dan uiteraard niet over een korte periode, zoals bij een griepje.
Je kunt bijvoorbeeld denken aan situaties waarbij een ouder verslaafd is of aan psychische problemen lijdt. Vaak ervaren kinderen dit zorgen voor hun ouder(s) zelf niet als uitzonderlijk. Soms weten ze niet eens dat het ook anders kan totdat ze bij vriendjes thuis komen en daar een andere rolverdeling zien. Waarom aandacht voor hoogsensitiviteit? Hooggevoelige kinderen zijn door hun gevoeligheid nog eerder geneigd te zorgen voor anderen en het welzijn van anderen voorop te zetten. Juist hun gevoeligheid maakt dat ze meer (onuitgesproken en/of onbewuste) wensen of signalen oppikken. Ouders hoeven niet actief om hulp of steun te vragen – de kinderen zien en voelen uit zichzelf al wat hij/zij nodig heeft. Bij ‘zorg’ gaat het niet alleen om praktische zaken als het huishouden, fysieke verzorging of boodschappen, het gaat ook niet alleen om ouders die psychisch of lichamelijk ziek zijn. Hoe vaak fungeren (hoogsensitieve) kinderen niet als praatpaal voor ouders en wat is het effect daarvan? Denk aan ouders die in een vechtscheiding zitten en hun onzekerheid, angst, boosheid, spanning en frustraties uiten bij hun zoon of dochter. Ze leggen daarmee een grote druk op schouders van hun kind maar hij/zij zal zich bij wijze van spreken liever de tong afbijten dan zeggen dat het te belastend is. Waarom? Omdat hooggevoelige kinderen de machteloosheid, wanhoop, verdriet en angst voelen die achter de daden of woorden van hun ouder(s) ligt. Ze hopen dat door te zorgen of een luisterend oor te bieden, het leven gemakkelijker wordt voor de ouder(s). Onderzoek Pluess Recent onderzoek van Michael Pluess (Queen Mary University London) et al. laat zien dat hooggevoelige kinderen meer lijden onder negatieve omgevingsfactoren dan andere kinderen. Bij langdurige overbelasting en/of chronische overprikkeling, zoals vaak het geval bij parentificatie, liggen fysieke klachten op de loer. Spanning moet er immers ergens uit en als stress niet afneemt, zie je (vage) lichamelijke klachten ontstaan. Genoeg reden dus om op tijd met het kind (en ouders) in gesprek te gaan en te proberen te zorgen voor ontspanning. Kinderen mogen kind zijn!  Laatst werd me gevraagd of een weerbaarheidstraining goed zou zijn voor een (stil, introvert) hoogsensitief meisje want dan zou ze beter bestand zijn tegen 'de harde buitenwereld'. Ik gaf niet meteen antwoord maar stelde een vraag terug: waarom vinden we dat kinderen zich moeten wapenen tegen de buitenwereld? Natuurlijk begreep ik de goede bedoeling die achter de vraag zat; het liefst zouden we immers zien dat kinderen nooit gekwetst worden en hen tegen nare situaties en pijn beschermen (voor de goede orde: dit ging niet over een situatie van onveiligheid thuis maar over contact tussen klasgenoten). Maar wat me opviel is dat niet werd gevraagd: wat kunnen we doen om te zorgen dat klasgenoten meer begrip tonen voor elkaar? Hoe leggen we uit wat hooggevoeligheid is? Hoogsensitieve kinderen kunnen gebaat zijn bij begeleiding als het gaat om omgaan met prikkels, het contact met het "Zelf" (wat wil ik/voel ik in plaats van: wat verwacht de ander van mij) en het voelen en durven aangeven van grenzen. Dat is echter niet hetzelfde als een weerbaarheidstraining om je beter staande te kunnen houden in de harde maatschappij. Misschien kunnen we beter inzetten op het kweken van begrip en respect voor het feit dat iedereen anders in elkaar zit? Waar je moet beginnen? Misschien geeft dit filmpje een idee :) |
Ireneschrijft voor ouders van hoogsensitieve kinderen en jeugdprofessionals. Archives
March 2020
Categories
All
|
RSS Feed